مستور

سنگ هاي متحرک يکي از جاذبه هاي پارک ملي Death valley در بيابان نوادا آمريکا هستند که مدت ها مايه شگفتي دانشمندان بوده اند. نظريه هاي بسياري براي توضيح حرکت اين سنگ ها وجود دارد... بسياري از دانشمندان معتقدند که سطح لغزنده و گلي اين بيابان و وزش باد موجب حرکت خود به خودي سنگ ها مي گردد. اما از نظر محاسبات فيزيکي اين نظريه قابل قبول نيست چرا که براي حرکت اين سنگ بادهايي با سرعت صدها کيلومتر در ساعت لازم است که در اين بيابان چنين بادهايي نمي وزد.

خرس آبی را تصور کنید. حتما تصویری که از این موجود در ذهنتان می آید، تصویری از یک حیوان بزرگ است که در کنار آب ها زندگی می کند. اما جالب است بدانید که خرس آبی، یک موجود میکروسکوپی است که به خاطر شباهت ظاهری اش به خرس، نام آن را خرس آبی گذاشته اند. موجودی ریز و بی مهره ای که تقریبا همه جای زمین یافت می شود. از کف اقیانوس های عمیق گرفته تا مرتفع ترین قله ی کوه ها. رنگ این موجود، تقریبا آبی است، شاید به همین دلیل نام خرس آبی را برایش انتخاب کرده اند.

شاید تا به حال از خودتان پرسیده باشید که در بدن انسان، قلب نقش مهم تری دارد یا مغز. هر کدام از این ها، از اعضای حیاتی بدن هستند که اختلال عملکردشان، تمام بدن را دچار مشکل می کند. در این قسمت از سبزآبی، می خواهیم برایتان از «مغز» بگوییم. عضوی حیاتی و حساس.
اولین عضو بدن انسان که در دوران حیات جنینی تشکیل می شود، مغز است. سلول های بدن انسان، بعد از تقسیم های اولیه، شروع به تمایز از هم می کنند و اندام های متفاوت را می سازند.

جهانی که ما در آن زندگی می کنیم، پر است از نور و تاریکی. هر چه قدر خورشید درخشان و پر نور است، مکان هایی مثل سیاه چاله ها، تیره و تاریک هستند. در کهکشان ها، اجرامی هستند که روشنایی و درخشش آن ها بسیار خیره کننده است. به قدری که واحدها و مقیاس های زمینی، برای بیان میزان آن ها واقعا ناچیزند. به همین خاطر، ستاره شناسان، از درخشندگی خورشید، که معادل 4 ضربدر 10 به توان 26 وات است (400 میلیون میلیارد میلیارد وات!)، به عنوان یک استاندارد کیهانی و مقیاس استفاده می کنند.

اوایل بهار است و حتما تاکنون، حیواناتی که به خواب زمستانی فرو رفته بودند، دوباره بیدار شده اند و زندگی را از سر گرفته اند. این روندی است که هر سال اتفاق میوفتد و بیشتر ما هم با آن آشنا هستیم. اما آیا تاکنون به چگونگی این عمل که مانند یک معجزه است، فکر کرده اید؟
خواب زمستانی، یک خواب معمولی نیست. یک حیوان، برای اینکه به خواب زمستانی فرو رود، باید مقدمات و تغییراتی در بدنش اتفاق بیوفتد. مهمترین تغییر، کاهش دمای بدن است که از طریق تغیراتی که در تنفس، ضربان قلب و مصرف اکسیژن روی می دهد، میسر می شود. تمامی این اعمال، با واسطه ی دستگاه عصبی روی می دهند.

در دمای زیر 5 درجه ی سانتی گراد، آنزیم ها، که واکنش های شیمیایی بدن را سرعت می بخشند، بسیار کند عمل می کنند. زیر دمای انجماد، این شرایط سخت تر هم می شود؛ اطراف و درون سلول ها، کریستال های یخی تشکیل می شود، آب درون سلول را می مکد، غشای سلولی را پاره می کند و محتوای آن را نیز از بین می برد و این دقیقا یعنی مرگ! اما بیش از 80 درصد نقاط زمین، دمایی کمتر از 5 درجه ی سانتی گراد دارند و تعداد موجوداتی که از پس این سرما بر می آیند، کم هم نیست!

زنبورها هم مثل برخی اقسام جانداران، گونه های زیادی دارند. یکی از انواع آن ها، زنبور زرد است. زنبوری که اکثر عنکبوت ها از آن فراری هستند. دلیلش هم واضح است؛ این زنبور، دشمن عنکبوت هاست! هر کجا که عنکبوتی را ببیند، نیش خود را در مرکز عصبی او فرو می کند و عنکبوت را فلج می سازد. حتی عنکبوت حارّه ای هم که طولش به 9 سانتیمتر می رسد، از خطر این زنبور در امان نیست. اما جالب است بدانید که زنبورها این کار را برای تغذیه ی خود انجام نمی دهد.

مجله نشنال جغرافی در اولین شماره خود در سال 2011 به معرفی یکی از بزرگترین غارهای دنیا به نام "هانگ سون دونگ" در ویتنام پرداخته است.
 غار "هانگ سون دونگ" در ویتنام دارای یک جنگل داخلی است. این غار به حدی وسیع است که برای وارد شدن به آن باید از یک مسیر عمودی به ارتفاع یک آسمانخراش 40 طبقه پایین رفت.
در آستانه ورود به "هانگ سون دونگ"، یک ستون غول پیکر از رسوبات کربنات کلسیم همانند برجی بلند در برابر دیدگان مکتشفان این غار عظیم ظاهر می شود.

حیاتی ترین عمل زندگی هر موجود زنده ای بر روی خشکی، تنفس است. کاری که از بس برایمان عادی است، اصلا به چشممان نمی آید. اما همین تنفس، که یکی از اعمال غیر ارادی در موجودات است، دارای سیستمی بسیار ظریف و حساس است. سیستمی که اختلال در آن، برای موجودات به شدت خطرناک است.
این سیستم تنفسی، در انسان ها و خزنده ها، مانند هم کار می کند. به این صورت که هوا در کانال تنفسی آن ها، از دو سو حرکت می کند. اکسیژن از یک کانال داخل می شود و دی اکسید کربن از کانال دیگر خارج می شود.

شاید دیگر عنکبوت ها برایتان حشراتی آشنا باشند. برخی از انواع این حشره را تاکنون در قسمت های مختلف سبزآبی برایتان معرفی کرده ایم و از شگفتی هایشان برایتان گفته ایم. اما از آنجا که تاکنون بیش از 3هزار نوع از این حشره در جهان شناخته شده است (1)، سخن از این حشرات هم به این زودی خاتمه نمی یابد!
بیشتر عنکبوت ها در جهان گوشتخوارند؛ به همین دلیل همه شان راهی برای شکار کردن طعمه ی خود دارند و غالبا هم راه هایشان بسیار جالب است.

لانه ی پرنده! تصویری که از این واژه در ذهن اکثر ما شکل می گیرد، تصویری ست از یک لانه ی معمولی که غالبا در مورد گنجشک ها و کبوترها آن ها را دیده ایم. اما حتما برایتان جالب است اگر بدانید که نوع خاصی از پرندگان وجود دارد که لانه اش را می بافد.
بافندگی هنری ست که انسان از آن بهره ی فراوانی تا به امروز گرفته است. فرش، گلیم، انواع لباس و ... نمونه هایی از کار بافندگی ست. ما با بهره مندی از دو دست، می توانیم این کار را به راحتی انجام دهیم. اما اینکه یک پرنده ی کوچک چگونه تنها با یک نوک این کار را انجام می دهد، نکته ی بسیار جالبی است.

وزن یک فیل، به طور معمول، چهار تا پنج تن است. اما حتما برایتان جالب است بدانید که فشاری که پاهای یک زن در هنگام راه رفتن با کفش های پاشنه دار به روی زمین وارد می کند، حدود پنج برابر فشاری ست که پاهای یک فیل به روی زمین وارد می کند! علت این امر نظام خاص پاهای فیل است. در زیر اسکلت پای فیل، یک لایه ی کلفت چربی قرار دارد که کار یک بالشتک نرم را در زیر پاهای فیل انجام می دهد. به این ترتیب، فیل می تواند به نرمی و آرامی گام بردارد. این چربی باعث می شود که پاهای فیل در طول عمرش، به خاطر وزن زیاد این حیوان، آسیب نبیند و علاوه بر آن، اگر این چربی وجود نداشت، هیچ موجودی روی زمین از سر و صدای گام های فیل ها، آرام و قرار نداشت!

شاید از قبل می دانستید که بزرگترین حیوانات روی خشکی، فیل ها هستند. فیل ها با وزنی که تقریبا معادل وزن پنجاه انسان بالغ است، بی شک غول پیکر ترین موجودات خشکی هستند. اما آنچه درباره ی این حیوانات شگفت انگیز است وزن آن ها نیست. شگفتی های بسیاری در مورد فیل وجود دارد که شاید شما هم مثل ما تاکنون از آن ها اطلاعی نداشتید. در این قسمت از سبزآبی، شما را با شگفتی های این موجود آشنا خواهیم کرد.

در سبزآبی های گذشته، از عنکبوت و شگفتی هایش گفته ایم. اما این بار، قصد داریم شما را با گونه ای خاص از عنکبوت آشنا کنیم : عنکبوت پلاس!
روش شکار این نوع عنکبوت بسیار جالب و خارق العاده است. معمولا حشرات، جانور خاصی را برای شکار، هدف قرار نمی دهند؛ اما عنکبوت پلاس، ظاهرا فقط طعم بید نر را می پسندد! زیرا روش شکارش فقط برای به دام انداختن بید نر است.

نوک دراز آبی 11،000 کیلومتر را در 8 روز بدون کوچک‌ترین توقفی برای استراحت و تغذیه می‌پیماید،‌ در حالی که بهترین هواپیمای ساخت بشر فقط می‌تواند 82 ساعت متوالی روی هوا بماند. راز این پرواز طولانی چیست؟
پرندگان مهاجر اغلب در سال دو بار دست به پروازی طولانی می‌زنند. این پروازهای طولانی، ‌شگفت‌انگیزند اما شاید آن‌چه بیش از همه تعجب ما را برمی‌انگیزاند، توانایی این پرندگان در طی مسافت‌های طولانی بدون استراحت است. شاید بتوان گفت اعجاب‌آورترین این نوع پروازها به گونه‌ای از پرندگان تلیله به نام نوک دراز آبی دم نواری تعلق دارد.

« بخوان به نام پروردگارت، پروردگاری که انسان را از علق (آویزک) آفرید» (علق-1،2)
خداوند حکیم در قرآن، اولین مرحله ی حیات انسان را «علق» نامیده است. در زبان عربی، علق به معنای چیزی ست که به چیز دیگر می چسبد و از آن آویزان است. اما چرا خداوند انسان را علق نامیده است؟

در این قسمت از سبزآبی، قصد داریم چگونگی ایجاد اولین مرحله ی حیات بشر را برایتان شرح خواهیم داد.
گفتیم که سلول های پدر با دو مانع روبرو هستند، اولین مانع سپر محافظ تخمک در برابر میکروب هاست. در این مرحله، کار سلول ها بسیار شگفت انگیز است. در قسمت جلویی اسپرم، اسلحه هایی وجود دارد که تاکنون پنهان بوده اند. این اسلحه ها، کیسه های آنزیم ذوب کننده هستند که سپر اطراف تخمک را با داغ کردن سوراخ می کنند و وارد آن می شوند.